Jacek Sierpiński

To, o czym pisałem niedawno – że państwo, w którym „wola polityczna” ma prymat nad prawem zrzuca resztki maski „demokratycznego państwa prawnego” – postępuje.
Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar stwierdził, że Prokurator Krajowy Dariusz Barski został w 2022 r. przywrócony ze stanu spoczynku do czynnej służby „przez zastosowanie przepisów ustawy, które już nie obowiązywały (czyli ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Przepisy wprowadzające – Prawo o prokuraturze)”. Mimo iż ustawa ta nie została nigdy uchylona, w Internetowym Systemie Aktów Prawnych ma status „obowiązujący”, a w jej treści nie ma nic na temat tego, że przepis, na podstawie którego prokurator Barski wrócił do służby (art. 47 par. 1 i 2) miałby obowiązywać, jak to stwierdzono w komunikacie ministerstwa, jedynie od 4 marca do 4 maja 2016 r.
W związku z tym uznał, że prokurator Barski pozostaje w stanie spoczynku, co powoduje niemożność sprawowania przez niego funkcji Prokuratora Krajowego.
Nie jest to ani decyzja o odwołaniu prokuratora Barskiego z funkcji (do czego minister Bodnar nie ma prawa; może zrobić to na jego wniosek premier, za zgodą prezydenta), ani też decyzja o przeniesieniu go w stan spoczynku (do czego minister Bodnar również nie ma prawa, bo może to zrobić jedynie w szczególnych przypadkach, takich jak ukończenie przez prokuratora 65 lat czy trwała niezdolność do pełnienia obowiązków).
Jest to po prostu ogłoszenie, że Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny nie uznaje Dariusza Barskiego za Prokuratora Krajowego z uwagi na jego ponoć niezgodne z prawem przywrócenie do czynnej służby dwa lata temu. Wystąpienie w roli organu oceniającego jego status i prawomocność jego powołania, do czego nie upoważnia Prokuratora Generalnego ani Ministra Sprawiedliwości żaden przepis prawa.
Z komunikatu ministerstwa wynika też, że „w najbliższym czasie należy się spodziewać powołania osoby pełniącej obowiązki Prokuratora Krajowego” [edit: już to nastąpiło: tą osobą został Jacek Bilewicz]. Prawo o prokuraturze nie przewiduje takiej możliwości – przewiduje jedynie możliwość powierzenia wykonywania kompetencji i zadań Prokuratora Krajowego jego zastępcy, którego Prokurator Generalny może powołać jedynie na wniosek Prokuratora Krajowego i który jest już powołany.
Zgodnie z art. 7 Konstytucji RP, „organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”. No, ale minister Bodnar uznał, że może zadziałać bez podstawy prawnej.
Bo najważniejsze jest podporządkowanie rządowi wszelkich państwowych instytucji. Nie może być tak, że Prokurator Krajowy, tak samo jak TVP, jest od rządu niezależny i należy do obozu opozycji. I skoro ta opozycja, będąc jeszcze przy władzy, tak zmieniła prawo, że uniemożliwiła szybkie przejęcie tego stanowiska zgodnie z regułami tego prawa, to należy zrobić to nie zważając na te reguły.
Oczywiście nazywając to „procesem przywracania praworządności”.

Tak a propos dyskusji na temat zakresu prezydenckiego prawa łaski:
W USA, gdzie tamtejsza konstytucja formułuje owo prawo (ograniczone tam w przypadku prezydenta do przestępstw przeciwko Stanom Zjednoczonym, z wyjątkiem spraw rozpatrywanych w trybie impeachmentu) w sposób dość podobny do polskiej, to znaczy ogólny („The President (…) shall have Power to grant Reprieves and Pardons for Offences…” – „będzie miał władzę udzielania odroczeń wykonania kar oraz ułaskawień za przestępstwa…”), praktyka jest taka, że prezydent może zastosować (i bywa, że stosuje) prawo łaski przed formalnym oskarżeniem danej osoby przez organy ścigania, na etapie postępowania sądowego czy po wydaniu przez sąd nieprawomocnego wyroku skazującego. Może też je zastosować już po odbyciu przez skazanego kary, a nawet po jego śmierci. Jedynym ograniczeniem jest brak możliwości ułaskawienia kogoś „na wszelki wypadek”, przed popełnieniem przestępstwa.
Jakoś nie przyjęła się teoria, że prawo łaski może być realizowane wyłącznie wobec osób, których winę stwierdzono prawomocnym wyrokiem sądu, bo inaczej byłaby to naruszająca podział władz ingerencja w wymiar sprawiedliwości. Mimo, że amerykańska konstytucja tak jak polska powierza „władzę sądową” sądom, a prawo do procesu przed bezstronnym sądem (przysięgłych) w sprawach karnych jest gwarantowane VI Poprawką.
Pod wymienionymi wyżej względami obie konstytucje niewiele się różnią. Mimo to większość prawników w Polsce (choć nie wszyscy) przyjmuje pogląd, że prawo łaski stosować można wyłącznie wobec prawomocnie skazanych. Czy dlatego, że byli kształceni w innej tradycji prawnej i na innych wzorcach?

Zanosi się na to, że choć nie mam telewizora ani radia, ani nie oglądam programów publicznych nadawców, i tak będę musiał płacić „opłatę audiowizualną” na Telewizję Polską i Polskie Radio. Dotąd przynajmniej nie musiałem płacić abonamentu – choć państwo i tak częściowo finansowało te media pośrednio z płaconych przeze mnie podatków.
I choć ta opłata ma być mała – około stu złotych rocznie (na szczęście nie jestem przedsiębiorcą – jest pomysł, by przedsiębiorcy płacili opłatę dwudziestokrotnie wyższą!), to odczuwam to jako niesprawiedliwe i poniżające. Dlaczego mam płacić cokolwiek za coś, z czego nie korzystam? Ba, za coś, co uważam w dużej mierze za szkodliwe?
„Opłata audiowizualna” nie jest nowym pomysłem. Już w 2014 r. ówczesny minister kultury Bogdan Zdrojewski proponował taką opłatę, uzasadniając to tym, że ma być ona pobierana za samą „możliwość odbioru programów”. Wówczas wraz z grupą blogerów wysłałem do niego list, wzywając do do zapłaty za możliwość czytania naszych blogów umieszczonych w Internecie. Potem ekipa rządząca się zmieniła i od pomysłu odstąpiono. Pozbywając się telewizora, mogłem przynajmniej częściowo zrezygnować z finansowania rządowej propagandy.
Teraz znowu wrócili ci, którzy rządzili w 2014 r., i znowu chcą, bym ponosił dodatkowe opłaty na przekaz władzy.

Decyzja nowego rządu o przejęciu kontroli nad „publicznymi” telewizją i radiem wbrew jednoznacznym przepisom dwóch obowiązujących ustaw (o radiofonii i telewizji i o Radzie Mediów Narodowych), a tym samym z pogwałceniem konstytucji (stanowiącej, że „organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”) oznacza, że faktycznie nie ma już żadnych, nawet słabych, zabezpieczeń dającym tym mediom niezależność od aktualnej ekipy rządzącej.
Bo nieważne, co będzie zapisane w konstytucji, ustawach i innych przepisach prawa – jeśli za 4 czy 8 lat będzie znowu rząd PiS, albo uformuje go inna siła mająca większość w Sejmie – zrobią, jeśli zechcą i będą mogli, to samo, powołując się na to, że zrobił tak Tusk i jego ekipa.
Ostatecznie decydujące będzie to, kto ma za sobą siłę. Policji, wojska, ulicy.
Jedyne, co może temu na pewno zapobiec, to likwidacja „mediów publicznych” poprzez np. ich sprywatyzowanie – bo jednak położenie ręki na własności prywatnej jest trudniejsze, choćby z uwagi na uwarunkowania międzynarodowe. Ale wątpliwe, by ten czy następny rząd na to poszły – determinacja, z jaką obecna (a i poprzednia) władza przejmowała publiczną telewizję i radio pokazuje, jak ważne jest dla polityków posiadanie swojego narzędzia masowej propagandy.
Poza tym nie chodzi tylko o środki masowego przekazu. Prawo i konstytucja nie stanowi już żadnego zabezpieczenia przed samowolą władzy. Wprawdzie i wcześniej sprawujący władzę obchodzili niewygodne przepisy lub je zmieniali, ale jednak robili to tak, by przynajmniej formalnie stosować się do obowiązującego prawa i działać w jego granicach. Teraz okazało się, że mając władzę, można zwyczajnie zignorować obowiązujące ustawy i to pod hasłem „przywracania ładu prawnego”.
I kolejne rządy będą robić to samo. Chyba, że zostaną zmuszone – np. siłą protestów społecznych – by tego nie robić.
Maska „demokratycznego państwa prawnego” spada. Państwo, które zaczęło kształtować się za rządów PiS – w którym „wola polityczna” ma prymat nad prawem – zrzuca jej resztki.

Wygląda na to, że jeśli chodzi o praworządność, to nowy rząd zaczyna faulować tak jak stary, działając na pograniczu prawa, a może i je przekraczając:
– odwołanie Jacka Kurskiego ze stanowiska przedstawiciela Polski w Radzie Dyrektorów Banku Światowego wbrew przepisowi ustawy o NBP;
– projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości wykluczający tzw. neosędziów z rozpoznawania wniosków o wyłączenie sędziego z uwagi na okoliczność jego powołania – wbrew przepisom ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (a zdaniem I Prezes Sądu Najwyższego – także wbrew przepisowi konstytucji);
– niepodpisana adnotacja w Dzienniku Ustaw do wyroku Trybunału Konstytucyjnego zapadłego z udziałem tzw. dublerów, dokonana bez jakiejkolwiek podstawy prawnej;
– odwołanie szefa CBA pod pretekstem, że nie spełnia ustawowego warunku „nieskazitelnej postawy moralnej, obywatelskiej i patriotycznej” (bez tego pretekstu byłoby to niezgodne z ustawą o CBA, a czy ten pretekst jest słuszny, to prawdopodobnie będzie rozstrzygać sąd).
W kolejce czekają pomysły przejęcia TVP przez odwołanie pod kolejnym pretekstem przewodniczącego Rady Mediów Narodowych lub „likwidację” tej spółki, zawieszenia prezesa NBP przez postawienie go przed Trybunałem Stanu, unieważnienia uchwałą Sejmu wyboru „sędziów-dublerów” Trybunału Konstytucyjnego…
A jeśli chodzi o finanse państwa i zaciąganie przez nie długów, który w przyszłości będą spłacać podatnicy, to nowy rząd planuje w przyszłym roku zadłużenie o 20 miliardów złotych większe od tego, jakie planował stary rząd.
Widać, o co chodzi: o kontrolę nad kluczowymi stanowiskami i instytucjami oraz przekupienie grup interesu.
Czyli, ostatecznie, o władzę.
Jak zawsze.

Wiceminister rolnictwa i zarazem poseł Koalicji Obywatelskiej Michał Kołodziejczak uważa, że nawet po ewentualnym wejściu Ukrainy do Unii Europejskiej powinno funkcjonować embargo na produkty rolno-spożywcze stamtąd – surowe i przetworzone – przez kolejne DWADZIEŚCIA LAT. Bo wejście Ukrainy do UE „jest bardzo nie na rękę polskim rolnikom i przedsiębiorcom”. Pytanie, dlaczego wiceministra Kołodziejczaka nie interesuje, czy dostęp do (jak rozumiem) konkurencyjnych cenowo (nawet po wejściu do UE, czyli nie dlatego, że – jak to niektórzy argumentują – nie muszą być one produkowane zgodnie z unijnymi normami) ukraińskich produktów spożywczych jest na rękę polskim konsumentom takich produktów, czyli większości Polaków? Ano dlatego, że reprezentuje on interesy nie większości Polaków, tylko określonej grupy. I interesy tej grupy przedstawia jako interesy Polski („Polska musi zabezpieczyć swoje interesy”). W imię interesów rolniczego lobby mamy być odcięci już nie tylko od tańszej żywności spoza Unii, ale nawet od tańszej żywności produkowanej w Unii, jeśli taka za parę lat się pojawi. Wiem, że PSL, PiS i Konfederacja też są za utrzymaniem, o ile nie zaostrzeniem embarga na produkty rolne z Ukrainy, ale ***** **!

Zaroiło się od „wyjaśnień”, głównie ze strony zwolenników Konfederacji, że Chanuka to święto obchodzone dla upamiętnienia „rzezi”, jaką Żydzi urządzili Grekom po zdobyciu Jerozolimy podczas powstania Machabeuszów.
(No bo wiecie, takiego święta nie godzi się obchodzić, więc, rozumiecie, Grzesio Braun dobrze zrobił gasząc gaśnicą chanukowe świeczki w polskim Sejmie. A w ogóle to zobaczcie, jaki to krwiożerczy naród, ci Żydzi!).
Tymczasem katolicka Biblia, w całkowitej zgodzie ze źródłami żydowskimi, jasno podaje, że święto to ustanowiono na pamiątkę ponownego poświęcenia (samo słowo „Chanuka” oznacza „poświęcenie”) ołtarza świątyni jerozolimskiej:
„Dwudziestego piątego dnia dziewiątego miesiąca, to jest miesiąca Kislew, sto czterdziestego ósmego roku wstali wcześnie rano i zgodnie z Prawem złożyli ofiarę na nowym ołtarzu całopalenia, który wybudowali. Dokładnie w tym samym czasie i tego samego dnia, którego poganie go zbezcześcili, został on na nowo poświęcony przy śpiewie pieśni i grze na cytrach, harfach i cymbałach. Cały lud upadł na twarz, oddał pokłon i aż pod niebo wysławiał Tego, który im zesłał takie szczęście. Przez osiem dni obchodzili poświęcenie ołtarza, a przy tym pełni radości składali całopalenia, ofiary pojednania i uwielbienia. Fasadę świątyni ozdobili złotymi wieńcami i małymi tarczami, odbudowali bramy i pomieszczenia dla kapłanów i drzwi do nich pozakładali, a między ludem panowała bardzo wielka radość z tego powodu, że skończyła się hańba, którą sprowadzili poganie. Juda zaś, jego bracia i całe zgromadzenie Izraela postanowili, że uroczystość poświęcenia ołtarza będą z weselem i radością obchodzili z roku na rok przez osiem dni, począwszy od dnia dwudziestego piątego miesiąca Kislew” (1 Mch 4,52).
Biblia nie wspomina też o żadnej rzezi po zdobyciu Jerozolimy przez Judę Machabeusza. Choć owszem, wydarzenie to mogło wiązać się z jakimiś ofiarami śmiertelnymi po drugiej stronie. Jak to na wojnie. Warto jednak wspomnieć, że nie było to tak, że agresywni Żydzi napadli spokojnych Greków: kilka lat wcześniej Jerozolima została najechana i zdobyta przez armię greckiego władcy Antiocha IV – Biblia przekazuje, że przy tej okazji miasto spalono, a kobiety i dzieci wzięto w niewolę – po czym rozpoczęto prześladowania religijne, które doprowadziły do wybuchu powstania.
No ale niektórych nienawiść do Żydów tak zaślepia, że wolą wierzyć, iż święto, którego ustanowienie na pamiątkę poświęcenia ołtarza świątyni czczonego przez nich Boga zostało opisane w ich własnej świętej księdze, rzekomo upamiętnia rzeź i jest satanistyczne, jak to powiedział Strażak Grzesio.

Czytam, że szkoła językowa prowadząca kurs języka polskiego dla cudzoziemców w Opolu wstrzymała, po interwencji stowarzyszenia „Tęczowe Opole”, korzystanie z podręcznika dla kandydatów na studia medyczne „Chcę studiować medycynę. Język polski dla cudzoziemców” – z uwagi na znajdujące się w nim zdanie dotyczące możliwości zakażenia się wirusem HIV: „Najczęstszym sposobem zakażenia są stosunki homoseksualne, rzadziej heteroseksualne. (…) Mężczyźni homoseksualiści, biseksualiści, prostytutki i narkomani należą do grup zwiększonego ryzyka, to znaczy najczęściej chorują na AIDS”. Zdaniem rzecznika tego stowarzyszenia, są to „nieprawdziwe i przestarzałe informacje” oraz „treści stygmatyzujące i niezgodne z aktualną wiedzą medyczną”.
Prawda jest jednak inna. Zgodnie z tegorocznym raportem organizacji UNAIDS (Wspólnego Programu Narodów Zjednoczonych Zwalczania HIV i AIDS), w zachodniej i środkowej Europie oraz w Ameryce Północnej mediana rozpowszechnienia wirusa HIV wśród mężczyzn homoseksualistów i innych mężczyzn odbywających stosunki seksualne z mężczyznami wynosi 5,5%, wśród osób wstrzykujących sobie narkotyki 5%, a wśród seksworkerów 0,8% – podczas gdy w całej populacji osób w wieku 15-49 lat wynosi ono 0,2-0,3%. Czyli mężczyźni homoseksualiści i biseksualiści są przynajmniej dwudziestokrotnie częściej zakażeni wirusem HIV niż ogół populacji, osoby wstrzykujące sobie narkotyki przynajmniej kilkunastokrotnie częściej, a seksworkerzy 3-4 razy częściej. Co ciekawe, jest jeszcze jedna grupa, w której rozpowszechnienie wirusa HIV jest bardzo wysokie, jeszcze wyższe niż wśród mężczyzn uprawiających seks z innymi mężczyznami: osoby transpłciowe. W ich przypadku wynosi ono 7,6% – czyli jest około trzydziestokrotnie wyższe niż w przypadku ogółu populacji.
W przypadku innych regionów świata jest podobnie – proporcje są nieco inne, ale wszędzie wymienione wyżej grupy są grupami, w których rozpowszechnienie wirusa HIV jest wyższe od średniej.
Informowanie o tym fakcie nie jest stygmatyzowaniem tych grup. Jest to działanie pomocne w ograniczaniu liczby zakażeń. Zwiększone ich występowanie w tych grupach wynika z tego, że częściej występują w nich ryzykowne (pod tym względem) zachowania – w przypadku homo- i biseksualistów (i przypuszczam, że również osób transpłciowych) seksualne. Świadomość zwiększonego ryzyka pomaga natomiast w zachowaniu zwiększonej ostrożności i ograniczaniu takich zachowań. Za to jeśli np. geje nie będą wiedzieć, że wśród nich ponad 20 razy częściej można trafić na osobę zakażoną wirusem HIV, to tych zachowań ograniczać nie będą.
Walka z rozpowszechnianiem takich informacji jako treści rzekomo „stygmatyzujących” nie pomaga, ale właśnie szkodzi gejom, biseksualistom i osobom transpłciowym.

Politycy Prawa i Sprawiedliwości mocno utrudnili budowę elektrowni wiatrowych, wprowadzając zakaz ich budowania w odległości od zabudowy mieszkaniowej mniejszej niż dziesięciokrotność wysokości wiatraka (lub, od niedawna, 700 metrów – w przypadku jeśli jest to ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego).
Politycy Koalicji Obywatelskiej i Polski 2050 zamierzają złagodzić ten zakaz, uzależniając możliwość budowania takich elektrowni bliżej zabudowań mieszkalnych od wytwarzanego przez nie hałasu. Ale jednocześnie zamierzają dopisać budowę elektrowni wiatrowych (i innych „odnawialnych źródeł energii”) o mocy powyżej 1 MW (czyli niemal każdych) do katalogu celów publicznych, co umożliwi wywłaszczanie nieruchomości na ten cel.
Zamordystów wrogich energetyce wiatrowej zastąpili w Sejmie zamordyści chcący ją narzucać.
Bo w polityce powszechnie dominuje podejście: „Jak coś się nam nie podoba – najlepiej zakazać, jak coś nam się podoba – najlepiej wymusić”.
Bez różnicy, czy są to „konserwatyści”, czy „liberałowie”.

Politycy Konfederacji spotkali się z premierem Mateuszem Morawieckim. Jak sami twierdzą, „w celu nakłonienia rządu do realizacji postulatów przewoźników i rolników protestujących na granicy polsko-ukraińskiej”.
Postulaty przewoźników (opublikowane m. in. przez posła Krzysztofa Bosaka) to przede wszystkim przywrócenie z powrotem zniesionych po wybuchu wojny na Ukrainie zezwoleń i limitów na przewozy – co spowodowało wzrost udziału w rynku tańszych przewoźników z Ukrainy – oraz kontrola pochodzenia kapitału firm zza wschodniej granicy wchodzących do Polski. Czyli ograniczenie konkurencji.
Wśród postulatów rolników jest m. in. wprowadzenie dopłat do kukurydzy z uwagi na jej niską cenę na rynku oraz utrzymanie – dofinansowywanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – niskooprocentowanych kredytów płynnościowych.
Jednocześnie w swoim oświadczeniu Konfederacja krytykuje premiera Morawieckiego, że nie zamierza realizować polityki „wolnorynkowej”. Czyli nadal kreuje się na obrońców wolności rynku, nawet popierając postulaty jego ograniczenia i sterowania nim przez państwo.
I pewnie są dalej tacy, który w taki wizerunek Konfederacji wierzą.