Jacek Sierpiński

„Obserwator Gospodarczy” podaje, jak w latach 2015-2023 zmienił się w poszczególnych państwach Unii Europejskiej tzw. współczynnik Giniego, odzwierciedlający poziom nierówności dochodów (im niższy, tym mniejsze są te nierówności). Polska jest obecnie jednym z „równiejszych” państw Unii, ze współczynnikiem równym 27 – niższy współczynnik Giniego ma tylko sześć krajów. W 2015 r. współczynnik wynosił 30,6 i niższy miało aż 16 krajów.
Zwolennicy silnego interwencjonizmu gospodarczego państwa w gospodarce, tacy jak np. Remigiusz Okraska przytaczają to jako dowód słuszności polityki rządów Prawa i Sprawiedliwości, w tym programów redystrybucji takich jak Rodzina 500+.
A ja bym zwrócił uwagę na Irlandię, która ma teraz ten współczynnik niewiele wyższy od Polski (27,4 – jedna pozycja gorzej od naszego kraju), a w 2015 miała go wyższy od 13 krajów. Czyli nierówności dochodowe są tam niemal takie same jak w Polsce i podobnie jak w przypadku Polski spadły od 2015 roku.
Tyle, że Irlandia jest jednocześnie krajem z jednym z najwyższych na świecie produktów krajowych brutto na głowę z uwzględnieniem siły nabywczej (w przeliczeniu na tzw. dolary międzynarodowe było to 2023 r. 127623,40 – dla porównania Polska miała 49464, czyli ponad dwa i pół raza mniej – i więcej przypadało jedynie na mieszkańca Luksemburga i Singapuru). Oczywiście, przyczyną tego jest to, że do irlandzkiego PKB dolicza się przychody międzynarodowych korporacji, których unijne siedziby znajdują się zwykle właśnie w tym kraju (jest to m. in. Meta, Apple, X czy TikTok) – ale jak widać, nie oznacza to dużych nierówności dochodowych, a wręcz przeciwnie. A wg wspomnianych wyżej danych „Obserwatora Gospodarczego” mediana dochodu rozporządzalnego w parytecie siły nabywczej w Irlandii jest wyższa zarówno od takowej w Polsce, jak i w UE, i wynosi ponad 20000 PPS (Polska – ok. 16500 PPS).
I Irlandia jest jednym z najbardziej wolnych krajów na świecie w sferze gospodarczej (3. miejsce w rankingu wolności gospodarczej Heritage Foundation, za Singapurem i Szwajcarią (Polska jest w tym rankingu na miejscu 42. – największa różnica na niekorzyść w stosunku do Irlandii wypada w wydatkach rządu – pod właśnie tym względem Irlandia wypada najlepiej w Europie) oraz 6. miejsce w rankingu wolności gospodarczej Fraser Institute (Polska odpowiednio na miejscu 59.)). W „odwróconym” (im niżej, tym lepiej) rankingu Global Business Complexity Index (publikowanym przez TMF Group), wskazującym stopień nieprzyjazności dla prowadzenia biznesu, Irlandia znajduje się na 67. miejscu na 79 sklasyfikowanych państw (Polska na miejscu 18.). Za to jeżeli chodzi o benefity socjalne dla gospodarstw domowych, to wg danych OECD z 2022 r. Irlandia wydawała na nie 7,64% PKB w przypadku transferów w naturze (mniej wydawały Szwajcaria i Meksyk) oraz 5,59% PKB w przypadku transferów w pieniądzu (mniej wydawały Izrael i Meksyk) – Polska odpowiednio 10,23% i 14,99%, czyli łącznie ponad dwukrotnie więcej w proporcji do PKB.
Okazuje się, że relatywnie liberalne podejście do gospodarki, przyjazność dla biznesu oraz niski poziom wydatków rządu wcale nie musi skutkować dużymi nierównościami, skutkuje natomiast podobnie szybkim rozwojem (wg OECD dochód rozporządzalny gospodarstw domowych mierzony siłą nabywczą zwiększył się w latach 2015-2022 w Irlandii 1,47 raza, a w Polsce 1,61 raza) i większym bogactwem.

Premier Tusk przedstawiając założenia nowej, jeszcze nieprzyjętej formalnie strategii migracyjnej rządu zapowiedział między innymi „czasowe, terytorialne zawieszenie prawa do azylu”, które wg niego wykorzystywane jest „przez Łukaszenkę, Putina, przez szmuglerów, przemytników ludzi, handlarzy ludźmi”. Innymi słowy, chce powstrzymać nielegalną imigrację blokując możliwość ubiegania się o azyl w Polsce.
Nie jest jasne, co premier miał na myśli używając słowa „azyl”. Bo jeżeli to, co formalnie pod tym terminem rozumie polskie prawo (art. 90 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), to zawieszenie prawa do tak rozumianego azylu (udzielanego, „gdy przemawia za tym ważny interes Rzeczypospolitej Polskiej”) będzie miało znikomy wpływ na rozmiar migracji. W 2020 r. (nie potrafię znaleźć późniejszych danych, ale nie przypuszczam, by różnica była istotna) złożono zaledwie 31 wniosków o azyl w Polsce, rok wcześniej 24. Pozytywnie uwzględniono odpowiednio 4 i 2 wnioski.
Przypuszczam jednak, że Donald Tusk miał na myśli co innego – mianowicie ochronę międzynarodową udzielaną cudzoziemcom, w formie statusu uchodźcy bądź ochrony uzupełniającej. Udzielana jest ona zgodnie z ratyfikowanymi przez Polskę umowami międzynarodowymi i przepisami Unii Europejskiej, a w przypadku statusu uchodźcy potwierdza to art. 56, ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ewentualne jej zawieszenie, nawet w formie ustawy, byłoby więc naruszeniem obowiązującego w Polsce prawa. Niezależnie od tego warto jednak zwrócić uwagę, że wg danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców większość wniosków o ochronę międzynarodową składanych tak w 2023 r., jak i w pierwszej połowie 2024 r. pochodziła od obywateli Białorusi i Ukrainy – w 2023 r. na 9,5 tys. osób, które takie wnioski złożyły 3,7 tys. było obywatelami Białorusi, a 1,8 tys. Ukrainy. W I połowie 2024 r. było to odpowiednio 2,7 tys. obywateli Ukrainy i 2 tys. obywateli Białorusi na ogólną liczbę 7,7 tys. osób. Na trzecim miejscu byli obywatele Rosji (odpowiednio w 2023 r. i pierwszej połowie 2024 r. 1,8 tys. i 0,6 tys. osób). Decyzje pozytywne otrzymało w 2023 r. 2,9 tys. Białorusinów, 1,1 tys. Ukraińców i 0,2 tys. Rosjan (na ogólną liczbę 4,6 tys. takich decyzji – ochronę międzynarodową przyznano zaledwie ok. 400 osobom spoza tych trzech państw), a w I połowie 2024 r. 1,4 tys. Białorusinów, 1,3 tys. Ukraińców i 0,1 tys. Rosjan (na ogólną liczbę 3 tys. takich decyzji). Można więc z bardzo dużym prawdopodobieństwem założyć, że osoby nielegalnie przekraczające granicę (pochodzące głównie z Azji i Afryki) stanowią tu mniejszość, a zawieszenie prawa do otrzymania w Polsce ochrony międzynarodowej uderzyłoby w ogromnej większości w osoby prześladowane przez reżimy Łukaszenki i Putina oraz wojennych uciekinierów z Ukrainy.
Warto też zwrócić uwagę, że wg danych Straży Granicznej liczba cudzoziemców zatrzymanych/ujawnionych w pierwszym półroczu 2024 r. za przekroczenie granicy państwowej wbrew przepisom na odcinku granicy z Białorusią wzrosła 4,37 raza w stosunku do pierwszego półrocza 2023 r., a ogólnie na granicy zewnętrznej UE – 2,27 raza. Można więc wnioskować, że o tyle mniej więcej wzrosła też liczba migrantów próbujących nielegalnie przedostać się przez granicę. Zbiega się to z ograniczeniem możliwości legalnego przekroczenia tej granicy, które dawał poprzedni rząd wydając w dość dużej liczbie wizy do pracy, wizy humanitarne i wizy Schengen (co nie powodowało istotnych problemów w Polsce – przyjeżdżający cudzoziemcy podejmowali pracę w naszym kraju bądź wyjeżdżali do innych państw Europy). Jeżeli więc premier szuka sposobu na ograniczenie nielegalnej migracji, powinien co najmniej przywrócić politykę poprzedników.

Dzisiaj rocznica napaści Gazy na Izrael. Piszę „Gazy”, a nie „Hamasu”, ponieważ Hamas stanowi(ł) rząd Gazy, a ponadto w agresji brali udział nie tylko członkowie Hamasu, ale i „zwykli” Gazańczycy.
W napaści tej zginęło około 800 cywilnych mieszkańców Izraela (w tym również Arabowie i pracownicy z krajów azjatyckich) oraz około 380 izraelskich żołnierzy i funkcjonariuszy, a 250 osób zostało porwanych – z czego ponad 60 już zginęło). Ofiary cywilne nie były przypadkowe, ale były świadomymi celami ataków – w ich własnych domach oraz na festiwalu muzycznym.
Jest to liczba znacznie większa niż w ukraińskiej Buczy, gdzie wg danych rządu ukraińskiego zabito 458 osób, a ONZ naliczyła poniżej 200 ofiar.
Dodatkowo, w ten jeden dzień wystrzelono z Gazy na Izrael – nie na obiekty wojskowe, tylko na „ślepo”, godząc się, że celem będzie ludność cywilna – około 5000 rakiet. Ogólnie przez ten rok Hamas i jego sojusznicy (m. in. z Libanu, Iranu, Jemenu i Syrii) wystrzelili na Izrael około 26 tysięcy rakiet i dronów, co jest liczbą większą niż liczba rosyjskich rakiet i dronów wystrzelonych na Ukrainę od początku wojny w 2022 r. (w sierpniu br. władze ukraińskie podawały liczbę ok. 23500).
Jest jednak różnica między traktowaniem agresorów. Na Rosję (i jej sojusznika Białoruś) nałożono sankcje, wykluczono z udziału w różnych imprezach sportowych, wiele europejskich państw wydaliło bezpośrednio po ujawnieniu tego, co stało się w Buczy rosyjskich dyplomatów, zaatakowana Ukraina wspierana jest przez szereg państw militarnie i finansowo, coraz powszechniejsze są głosy, że należy zezwolić Ukraińcom atakowanie przy użyciu przekazywanej broni celów w Rosji – a jeśli robią to oni własnymi siłami, to nikt ich za to nie potępia.
Na Palestynę (której częścią oficjalnie jest Gaza) nikt nie nałożył sankcji i państwa ją uznające nie wydaliły jej dyplomatów – ba, niektóre (jak np. Hiszpania, Norwegia i Irlandia) właśnie po agresji Gazańczyków na Izrael postanowiły uznać jej niepodległość. O sankcjach i wykluczeniu z imprez sportowych mówi się raczej w kontekście Izraela – Palestyńczycy brali udział w igrzyskach olimpijskich pod własną flagą. Niektóre państwa już ograniczyły (Kanada, Wielka Brytania) eksport broni do Izraela bądź to rozważają i wzywają do tego (Francja). Powszechne są wezwania do tego, by Izrael zaprzestał działań wojennych w Gazie i Libanie.
Dlaczego? Bo Izrael jest bardziej skuteczny, przeniósł wojnę w znacznie większym stopniu na terytorium wroga, a terroryści z Hamasu i jego sojuszniczych organizacji kryją się wśród ludności cywilnej, co powoduje, że działania obronne Izraelczyków powodują znacznie większe ofiary wśród tej ludności niż działania Ukraińców.
Jednak jeśli uznać, że nie wolno bronić się przed agresorem tak, że cierpią osoby postronne, to organizacje terrorystyczne czy rządy stosujące taktykę taką jak Hamas czy Hezbollah – mieszania się z cywilami i wykorzystywania cywilnej infrastruktury – zawsze wygrają. Równie dobrze można przed nimi od razu skapitulować i żyć pod ich butem lub dać się pozabijać.
Dlatego w obecnych wojnach Izrael powinien być traktowany tak samo jak Ukraina, a Gaza, Liban i Iran tak samo jak Rosja i Białoruś. Napadnięci po jednej stronie, agresorzy po drugiej. A winą za cierpienie ofiar powinni być obarczeni ci ostatni i to od nich z tego powodu powinno żądać się zakończenia wojny.

Reakcje rządzących polityków na temat alkoholu wypuszczonego do sprzedaży w plastikowych kolorowych saszetkach przez firmę OLV są żenujące. Marszałek Sejmu mówiący o tym, że jest to „zło w czystej postaci” i „ja w tej sprawie nie odpuszczę jako poseł”, minister edukacji mówiąca o „luce w przepisach” i o tym, że jest „głęboko oburzona”, „wreszcie premier nakazujący urzędnikom „znaleźć skuteczne metody przeciwdziałania temu procederowi” i zapowiadający konsekwencje wobec osób, „które do tego dopuściły”.
To wszystko w sytuacji, gdy nie istnieje żaden prawny zakaz sprzedawania alkoholu w tego typu opakowaniach, nikt o takim zakazie nawet wcześniej nie myślał, sprzedaż napojów alkoholowych w dowolnym opakowaniu dzieciom jest tak czy inaczej zabroniona (choć cukierki z nadzieniem zawierającym nawet kilka procent czystego alkoholu mogą one kupić całkowicie legalnie), a producent spełnił wszystkie wymogi wynikające z państwowych regulacji obrotu takimi napojami, takie jak akcyza czy obowiązek odpowiedniego oznaczenia i poinformowania kupującego.
Przedsiębiorca chciał zarobić w sposób zgodny z obowiązującym prawem – i dowiedział się, że tak naprawdę wykorzystuje rzekomą lukę w tym prawie, a politycy i tak mu na to nie pozwolą. A ponieważ władza ma rozmaite instrumenty, które mogą uprzykrzyć życie, wycofał „alko-tubki” Voodoo Monkey ze sprzedaży. Żałuję, że nie mogłem kupić i spróbować.

Samozwańczy championi praworządności postanowili, że nie będą uznawać uchwały Sądu Najwyższego podjętej zgodnie z przepisami w toku postępowania. Bo jej autorami są „neosędziowie” (choć wszyscy podejmujący ją sędziowie zostali sędziami dawno przed zmianami w Krajowej Radzie Sądownictwa, orzekają w izbie, która istniała dawno przed zmianami wprowadzonymi za rządów PiS – i tylko w procesie ich powoływania do Sądu Najwyższego brała udział „nowa” KRS, bo innej już wtedy nie było).
I nikt im nic za to nie zrobi, a ich człowiek nadal będzie okupował stanowisko Prokuratora Krajowego, wbrew tej uchwale.
Tak się zastanawiam – czy ja mogę postanowić, że nie będę płacić podatków? No bo po pierwsze prezydent z powodu nieudanych „wyborów kopertowych” został wybrany w niekonstytucyjnym terminie, a po drugie uchwałę o ważności wyborów do obecnego Sejmu i Senatu podjęła izba Sądu Najwyższego złożona w całości z „neosędziów”, która według Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest sądem. Można więc uznać, że nie ma ani legalnego prezydenta, ani legalnego parlamentu, ani – w konsekwencji – legalnego rządu. Ponadto w Trybunale Konstytucyjnym są „dublerzy”, a w Sądzie Najwyższym „neosędziowie”, więc legalność tych organów też jest wątpliwa. A skoro nie ma legalnych władz państwa, to płacenie podatków jest wspieraniem działalności nielegalnej, a więc jest sprzeczne z prawem.
I nieważne, że ktoś inny – na przykład Donald Tusk – może uważać inaczej. Skoro on czy jego minister sprawiedliwości mogą sobie sami interpretować prawo i decydować, czy jakiś organ działa legalnie, to czemu ja tego nie mogę?
Bo nie mam władzy dającej możliwości wymuszenia swojego punktu widzenia? Ano właśnie.
Tak naprawdę nie liczy się prawo i praworządność, tylko to, kto wydaje polecenia policji, wojsku i innym funkcjonariuszom mogącym stosować przymus. Dlatego pan Bodnar może bezkarnie zignorować uchwałę Sądu Najwyższego podpierając to swoją interpretacją legalności, a ja nie mogę bezkarnie zignorować decyzji rządzących polityków i ich urzędników podpierając to własną interpretacją legalności.
Trudno. Będę płacił podatki. Boję się tylko, że jeśli z jakichś powodów jednak narażę się władzy, a sąd uzna mnie za niewinnego, to prokurator albo minister i tak mogą kazać zostawić mnie w więzieniu, nie uznając tego wyroku…

Nie jestem znawcą przepisów podatkowych i przyznam, że to, iż odszkodowanie za szkody w majątku związanym z działalnością gospodarczą – np. za zniszczone towary lub surowce, albo samochód osobowy wykorzystywany w tej działalności – jest zasadniczo przychodem podlegającym opodatkowaniu, zaskoczyło mnie. Bo istotą odszkodowania (nie mówię tu o odszkodowaniu za utracone przychody) jest przecież wyrównanie straty – przychód wprawdzie formalnie jest, ale związany z kosztem jego uzyskania w podobnej wysokości.
Okazuje się jednak, że polskie przepisy podatkowe uznają, że przedsiębiorca na odszkodowaniach zarabia i powinien z tego tytułu zapłacić podatek dochodowy – inaczej niż nie-przedsiębiorca, który w takiej sytuacji jest z podatku zwolniony. A także składkę zdrowotną, bo zwiększa się podstawa jej wymiaru.
Możliwe, że w przypadku odszkodowań związanych z tegoroczną powodzią pojawi się jakaś specustawa, która wprowadzi zwolnienie z podatku za te odszkodowania. Ale co z tymi, którzy ponoszą straty z innych przyczyn?

Czytam o planach zastąpienia w szkołach podstawowych lekcji biologii, chemii, fizyki i geografii jednym przedmiotem – przyrodą. I tak sobie myślę, że o ile mogłoby to pomóc w pokazywaniu uczniom powiązań między zjawiskami omawianymi na tych lekcjach, o tyle nie każdy nauczyciel mający uczyć nowego przedmiotu musi być specjalistą z tych wszystkich dziedzin. Wprawdzie to tylko poziom szkoły podstawowej, ale niekoniecznie magister geografii musi dobrze przekazywać wiedzę z fizyki czy biologii. W konsekwencji może prowadzić to do obniżenia jakości nauczania.
Owszem, zależy to od nauczyciela. A nauczyciele w różnych szkołach są różni. Dlaczego więc narzucać centralnie, czy wiedza z biologii, chemii, fizyki i geografii ma być nauczana w ramach odrębnych przedmiotów, czy w ramach jednego? Dlaczego nie mogłyby decydować o tym same szkoły? W jednych wprowadzenie lekcji przyrody mogłoby się okazać dobrym posunięciem, inne mogłyby pozostać przy dotychczasowym sposobie nauczania – w zależności od kwalifikacji dostępnych nauczycieli.
I w przypadku innych przedmiotów mogłoby być tak samo.

Od czerwca br. Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Stop łańcuchom, pseudohodowlom i bezdomności zwierząt” zbiera podpisy pod obywatelskim projektem ustawy mającym wzmocnić ochronę zwierząt domowych. Bez dużego ryzyka błędu można zaryzykować stwierdzenie, że projekt ten, jeżeli wszedłby w życie, miałby wpływ na życie większości mieszkańców Polski – 49% gospodarstw domowych w Polsce ma psa, a 41% kota (w obu przypadkach jest to drugi wynik w Europie). W komitecie jest kilku posłów rządzącej obecnie koalicji (Platformy Obywatelskiej, Zielonych i Lewicy) na czele z wicemarszałek Sejmu Moniką Wielichowską, więc można przypuszczać, że projekt, jeśli trafi do parlamentu, ma duże szanse zostać przyjęty.
Projekt promowany jest pod hasłem „Stop łańcuchom”, co sugeruje, że jego głównym celem jest zakazanie trzymania psów na łańcuchu i innych działań, które sprawiają zwierzętom cierpienie. Tak też myślałem sam, dopóki go nie przeczytałem. Niestety, obok rozszerzenia definicji znęcania się nad zwierzętami zawiera szereg przepisów bardzo mocno ingerujących w wolność posiadaczy / opiekunów kotów i psów i faktycznie mogących ograniczyć im możliwość trzymania tych zwierząt.
Po pierwsze, projekt zawiera przepisy nakazujące kastrację / sterylizację wszystkich kotów i psów poza hodowlami. Obu płci, bez względu na wiek – chyba że stan zdrowia zwierzęcia na to nie pozwala. Zasadniczo na koszt posiadacza, chyba że jest on osobą biedną lub zaliczoną do znacznego stopnia niepełnosprawności. Gminy będą miały obowiązek kastracji zwierząt bezdomnych.
Oznacza to, że rozmnażanie kotów i psów będzie dozwolone wyłącznie w oficjalnych hodowlach. Zwykły opiekun psa lub kota nie będzie mógł mieć już legalnie szczeniąt czy kociąt. W praktyce oznacza to, że będą rozmnażały się jedynie psy rasowe, a i koty „dachowce” będą mogły rozmnażać się tylko jako wolnożyjące – choć i tu na gminy jest nałożone zadanie ich sterylizacji. Za kilkanaście lat kundla w Polsce będzie można spotkać tylko jeżeli ktoś go przywiezie z zagranicy lub rozmnoży nielegalnie. Nieważne, że z punktu widzenia całego gatunku mieszanie genów jest zjawiskiem pozytywnym i jak wykazały badania zespołu pod kierownictwem prof. Bogdanowicza z Instytutu Zoologii PAN – kundle stanowią „superrasę”, bardziej odporną na choroby i bardziej inteligentną od psów rasowych. No, chyba, że nastanie moda na psy nierasowe i powstaną ich hodowle…
Założenie i prowadzenie hodowli ma być przy tym trudniejsze niż obecnie. Stowarzyszenia hodowców psów i kotów mają być obowiązkowo wpisane do centralnego rejestru, wykreślenie z którego zabroni prowadzenia działalności. Hodowcy oczywiście obowiązkowo będą musieli należeć do stowarzyszeń figurujących w rejestrze i będą podlegali surowszym wymogom (m. in. zwierzęta będą podlegały badaniom genetycznym, a każdy miot ma być zgłaszany władzom gminy). Na prowadzenie hodowli powyżej 20 zwierząt będzie wymagane zezwolenie wydawane przez gminę. Przy okazji ma być zakazane zrzeszanie w jednym stowarzyszeniu hodowców kotów i hodowców psów.
Hodowca będzie miał trudniej sprzedać zwierzę – zakazana będzie sprzedaż za pośrednictwem internetowych serwisów aukcyjnych lub ogłoszeniowych.
Od każdego szczenięcia i kocięcia urodzonego w hodowli hodowca będzie musiał wnosić specjalną opłatę – faktycznie jednorazowy podatek – w wysokości określonej przez radę gminy.
Regulacjom mają zostać poddane też schroniska dla zwierząt. Między innymi zostanie wprowadzony obowiązek utrzymywania wskaźnika adopcji zwierząt na poziomie nie niższym niż 65% – poniżej 50% gmina będzie mogła rozwiązać umowę, a w przypadku nieprawidłowości w zakresie skutecznego wykonywania programu adopcyjnego będzie mogła być nałożona kara nie niższa niż 10000 złotych. Kierownik schroniska (obligatoryjnie obywatel polski) nie będzie mógł zarabiać więcej niż dwukrotność wynagrodzenia minimalnego, a pracownicy schroniska – nie więcej niż jego półtorakrotność.
Projekt nakazuje również posiadaczom kotów i psów zachipowanie swoich pupili (zasadniczo na własny koszt – jak wyżej) w celu wprowadzenia ich do centralnego rejestru. Pod tym względem idzie dalej niż projekt rządowy, który nakazuje to tylko w przypadku nowo urodzonych zwierząt. Nieważne, że kot może być „niewychodzący”. Dane z rejestru (zawierające m. in. imię, nazwisko i miejsce zamieszkania posiadacza zwierzęcia) mają być udostępniane nie tylko funkcjonariuszom i pracownikom rozmaitych instytucji i urzędów, ale również przedstawicielom organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Dodatkowo, projekt zakazuje używania lub wystawiania zwierząt domowych w celach zarobkowych, co delegalizuje m. in. „kocie kawiarnie”, a może i terapię z użyciem zwierząt, o ile pobiera się za nią opłatę.
Podsumowując, jeżeli przepisy zawarte w tym projekcie wejdą w życie i będą egzekwowane, posiadacze niezachipowanych i niewysterylizowanych psów i kotów będą musieli ponieść dodatkowe koszty, które mogą skłonić ich do porzucenia zwierząt lub oddania ich do schroniska. Narzucenie dodatkowych regulacji może zmniejszyć liczbę schronisk dla zwierząt, a w konsekwencji przez jakiś czas pogorszyć warunki bytowania tych ostatnich. Ograniczenie rozmnażania tylko do zarejestrowanych hodowli w połączeniu z ograniczeniami narzucanymi na hodowców i ich stowarzyszenia oraz dodatkowymi opłatami spowoduje zaś, że docelowo – po iluś tam latach – dostępne będą praktycznie tylko coraz droższe psy i koty z hodowli, zapewne wyłącznie rasowe. Alternatywą pozostanie przygarnięcie zwierzęcia bezdomnego (porzuconego lub którego opiekun umarł) lub kota wolnożyjącego.
Projekt uderza nie tylko w ludzi, którzy chcą cieszyć się towarzystwem kota lub psa. Jest wątpliwy również z punktu widzenia etyki uznającej podmiotowość zwierząt. No bo jeżeli mamy traktować zwierzęta podmiotowo, to nakaz ich kastrowania / sterylizacji jest czymś podobnym do sytuacji, w której próbuje się złagodzić niewolnictwo ludzi nakładając taki nakaz na właścicieli niewolników, z wyjątkiem zarejestrowanych hodowców niewolników…
Jako opiekun kota (wysterylizowanego – taki już do mnie trafił) mam nadzieję, że ten projekt w takiej formie nie przejdzie.

Dziś pierwsza rocznica opublikowania wyników badania Rainera Zitelmanna dotyczącego nastawienia ludności w 34 krajach do wolności gospodarczej i kapitalizmu. Badanym zadawano do wyboru siedem stwierdzeń na temat wolności gospodarczej i roli państwa w gospodarce oraz dziewiętnaście na temat pojęcia „kapitalizm”. Być może niektórych zaskoczy fakt, że społeczeństwem najbardziej pozytywnie nastawionym zarówno do wolności gospodarczej, jak i do kapitalizmu okazali się Polacy. W tym pierwszym przypadku przewaga wypowiedzi popierających wolność gospodarki nad tymi popierającymi interwencję państwa była bardzo wyraźna, zwłaszcza na tle innych krajów. Najsłabsze poparcie dla wolności gospodarczej ujawniło się w Rosji, co sporo mówi o „rosyjskiej duszy” i „ruskim mirze”.
Mimo to zeszłoroczne wybory pokazały, że Polacy nadal gremialnie głosują na partie wrogie wolności gospodarczej. Rząd się wprawdzie zmienił, ale jednych etatystów zastąpili drudzy, którzy uchwalili budżet z rekordowo wysokim deficytem, zamierzają kontynuować wielkie państwowe inwestycje wymyślone przez poprzedników i nie kwapią się do zwiększenia wolności nawet w tak drobnej kwestii, jak zezwolenie na handel w niedziele.
O ile rządy etatystów można wytłumaczyć tym, że pozbywanie się kontroli nad gospodarką nie jest w interesie przeciętnego polityka, a kontrola demokratyczna nad politykami jest słaba, o tyle trudniej jest już wytłumaczyć to, że mimo tak dużego społecznego poparcia dla wolności gospodarczej na polskiej scenie politycznej nie ma żadnej liczącej się partii z takim programem. Nawet jeśli za taką partię uznać Nową Nadzieję (choć ostatnie wypowiedzi jej lidera Sławomira Mentzena o potrzebie inwestycji w Centralny Port Komunikacyjny oraz tym, że należy opodatkować i kontrolować korporacje każą w to wątpić), to od dłuższego czasu nie jest ona samodzielnym podmiotem na scenie politycznej, tylko występuje pod wspólnym szyldem Konfederacji z jawnie etatystycznym Ruchem Narodowym, wysuwając m. in. postulaty protekcjonizmu w rolnictwie, w tym embarga na produkty z Ukrainy. Polska Liberalna Strajk Przedsiębiorców nie zarejestrowała list we wszystkich okręgach, a inne ugrupowania ze postulatami wolnego rynku na sztandarach nawet tego nie próbowały. O takim sukcesie, jak wygrana wolnorynkowego kandydata w wyborach – tak, jak w Argentynie, która w badaniach Zitelmanna ujawniła współczynnik poparcia dla wolności gospodarczej dwukrotnie niższy od Polski, choć nadal dodatni – w naszym kraju można tylko pofantazjować.
Wygląda to tak, jakby Polacy mimo deklaratywnego dużego poparcia dla wolności gospodarczej nie chcieli głosować na ugrupowania z takimi postulatami. Przyczyny mogą być trzy – albo nie wierzą, że takie ugrupowania mogą odnieść jakikolwiek polityczny sukces (tak jak w powieści Douglasa Adamsa, gdzie planetą zamieszkaną przez ludzi rządziły jaszczurki, bo głosowano na nie po to, by do władzy nie dorwały się gorsze jaszczurki), ogólnie nie wierzą politykom, albo też kwestia wolności gospodarki jest dla nich mało ważna w porównaniu z innymi.
To ostatnie może być prawdopodobne, ponieważ z badania Zitelmanna wynikło, że postawy prokapitalistyczne w Polsce występują częściej u zwolenników umiarkowanej lewicy, niż u zwolenników prawicy. Stąd może brać się słabe poparcie dla wolnorynkowych ugrupowań akcentujących prawicowość (KORWiN/Nowa Nadzieja, Republikanie, Polska Fair Play) czy próbujących koncentrować się głównie na kwestiach gospodarki (Polska Liberalna). Może dla większości polskich zwolenników wolności w gospodarce ważniejsza jest mimo wszystko wolność osobista, taka jak możliwość zapalenia „zioła” czy przerwania ciąży bez groźby represji?

Jako właściciel i dyrektor generalny VK, Paweł Durow odmawiał usuwania treści zamieszczanych przez rosyjską opozycję oraz przekazywania rosyjskim służbom danych uczestników Euromajdanu.
Jako właściciel Telegrama w 2018 r. odmówił przekazania tym służbom kluczy kryptograficznych umożliwiających odszyfrowywanie wiadomości przesyłanych przez użytkowników serwisu, broniąc ich prawa do tajemnicy korespondencji nawet w sytuacji, gdy umożliwiłoby to dostęp do informacji przekazywanych przez osoby podejrzane o terroryzm. Poskutkowało to trwającym dwa lata – choć w praktyce nieskutecznym – nakazem blokowania dostępu do Telegrama w Rosji, który z kolei wywołał protesty w obronie wolności Internetu w Moskwie i innych miastach.
Dzisiaj Paweł Durow, posiadający między innymi obywatelstwo francuskie, został zatrzymany we Francji – jak czytam, za to, że nie cenzuruje we współpracy z organami ścigania treści na Telegramie, umożliwiając tym samym porozumiewanie się przestępcom.
Czyli za postawę, którą konsekwentnie prezentuje od kilkunastu lat.
Okazuje się, że prywatność komunikacji użytkowników Internetu jest nie do zaakceptowania dla rządu francuskiego dokładnie tak samo jak dla ludzi Putina.
I prawdopodobnie tak samo dla innych rządów „wolnego świata”.
Oficjalnie – bo wtedy trudniej ścigać terrorystów, handlarzy narkotyków, pedofilów i oszustów.
Ale – jak pokazała choćby afera Pegasusa w Polsce – środki mające oficjalnie służyć inwigilacji w celu zwalczania przestępczości mogą być – i są – używane do zwalczania przeciwników politycznych i utrzymania władzy. Również w „wolnym kraju”.
Dlatego usługi zapewniające przy pomocy szyfrowania prywatność komunikacji w Internecie – takie jak Telegram – są solą w oku jakichkolwiek rządów. I dlatego – uważam – wszystkie takie serwisy prędzej czy później zostaną zmuszone do współpracy z organami ścigania liczących się państw oraz do odszyfrowywania wiadomości, którymi interesują się służby.
I dlatego też prywatność w Internecie powinna iść w kierunku szyfrowania end-to-end – najlepiej neutralnego względem usług komunikacyjnych, z których korzysta użytkownik. W postaci aplikacji instalowanej w całości na urządzeniach użytkowników, a nie usługi z centralnymi serwerami. Wtedy nikt nie zmusi właściciela usługi – na przykład komunikatora czy serwera poczty – do odszyfrowania zaszyfrowanej w ten sposób wiadomości, bo ten nie będzie miał w ogóle technicznie takiej możliwości. Nie da się też zablokować takiej komunikacji przez wyłączenie usługi – chyba, że dotyczyłoby to wszystkich możliwych usług komunikacyjnych, z których mogą korzystać użytkownicy. Ani przez atak na centralną bazę kluczy, jeśli te będą przechowywane w sposób rozproszony, z kopią bazy u każdego użytkownika.
Oczywiście, możliwość inwigilacji oprogramowaniem typu Pegasus nadal będzie. Ale to jednak trudniejsze niż stała tylna furtka w serwerach komunikatora.