Jacek Sierpiński

„Instytucjonalizacja jednostek wytwórczych, przy rosnącej ich komplikacji wewnętrznej i zewnętrznym uzależnieniu od hierarchii władzy, doprowadza do tego, iż coraz większą rolę w nich zaczyna pełnić aparat zarządzający, a więc biurokracja gospodarcza. Ona to zaczyna podejmować coraz więcej decyzji ekonomicznych coraz mniej tłumacząc się przed byłymi właścicielami. Byłymi, albowiem właścicielem czegoś jest — jak stale przyjmujemy w tej książce — nie ten, o kim w jakimś akcie prawnym napisano, iż jest właścicielem, ale ten, kto efektywnie podejmuje decyzje dotyczące użytkowania owego czegoś. Wraz z biurokratyzacja jednostek wytwórczych nie mamy tedy bynajmniej do czynienia z rozdziałem „własności i zarządzania”, lecz z przesunięciem własności w ręce bezosobowych ciał kolegialnych zasiadających w biurach poszczególnych jednostek wytwórczych. Tak pojęta własność (własność w rozumieniu ekonomicznym, nie prawniczym) jest stopniowalna. Otóż rosnąca kontrola państwa nad życiem gospodarczym powodująca przyspieszoną instytucjonalizację prywatnych jednostek wytwórczych doprowadza do tego, iż własność wymyka się stopniowo z rąk jednostek fizycznych (zwanych nadal właścicielami, ale już tylko w jurysdycznym rozumieniu) i przechodzi do rąk biurokracji gospodarczej. Dotychczasowym właścicielom pozostaje „obcinanie akcji” — rodzaj renty z tytułu formalnej własności. Z gospodarki zaczyna wyrastać oddolne państwo będące niejako wykrzywionym odbiciem państwa prawdziwego.
Przede wszystkim w tym, iż biurokracja, w odróżnieniu od prywatnych właścicieli, nie maksymalizuje już produktu dodatkowego. Dopóty, dopóki spłacać musi „rentę kapitalistyczną” właścicielom w sensie prawnym, dba o zyski należyte, nie o to, by były one jak największe. Jej dochody są w znacznej mierze niezależne od zysków kierowanego przez nią przedsiębiorstwa. Jako biurokracja nie maksymalizuje też dochodów, ale wpływy. Jak wszelka biurokracja działa w ten sposób, iż poszerza sferę swej regulacji, a jako biurokracja gospodarcza ogarnia kontrola zachowania ekonomiczne obywateli, przede wszystkim zachowania rynkowe. Dla prywatnego właściciela akty kupna były czymś danym, czymś na co w zasadzie nie miał on wpływu. Biurokracja natomiast opanowuje konsumpcję ograniczając za pomocą coraz bardziej wyrafinowanych środków perswazji suwerenność konsumenta. Obywatel jako konsument jest niejako kreowany przez zbiurokratyzowany system ekonomiczny — nie produkcja dostosowuje się do jego potrzeb, ale perswazja płynąca ze strony systemu stwarza mu nowe potrzeby, których sam dotąd nie odczuwał.
Z drugiej strony klasa dysponentów sił przymusu, która przejmuje na siebie główny ciężar rozwijania techniki, wykorzystuje ją do tworzenia coraz doskonalszych instrumentów represji i kontroli ludzkich zachowań. I stopniowo zgodnie z naturą wewnętrznych zależności momentu politycznego, które teraz — wyzwolone w znacznej mierze spod ciśnienia zanikającej klasy prywatnych właścicieli środków produkcji — zaczynają pełnić rolę wiodącą w społeczeństwie, klasa ta zaczyna ogarniać coraz dalej idącą kontrolą klasę obywateli.

Jak wynika ze wstępnych sondaży, partia, która rządziła przez ostatnie cztery lata:
– nie dotrzymując prawie żadnych obietnic przedwyborczych, zwłaszcza w zakresie liberalizacji gospodarki;
– podnosząc podatki (VAT, akcyzę na papierosy, akcyzę na paliwo poprzez likwidację ulgi na biokomponenty, opłatę paliwową, podatek od nieruchomości);
– rekordowo zadłużając państwo;
– rekordowo mnożąc liczbę urzędników;
– pozwalając, by Gazprom sprzedawał nam gaz po cenach wyższych niż np. Niemcom, Włochom, Francuzom i Czechom;
– wykazując się niekompetencją w zakresie działań przeciwpowodziowych, zarządzania koleją czy budowy dróg;
– dopuszczając do śmierci w katastrofach lotniczych rządowych samolotów wielu najwyższych dostojników państwowych i dowódców wojskowych oraz oddając badanie przyczyn najtragiczniejszej z tych katastrof w ręce obcego, bynajmniej nie sojuszniczego państwa;
– ograniczając prawo do dostępu do informacji publicznej;
– próbując cenzurować Internet (nieporzucone jeszcze pomysły blokowania dostępu do stron internetowych, zwiększania odpowiedzialności właścicieli portali i for internetowych za wpisy użytkowników, obowiązkowego przedstawiania treści audiowizualnych do klasyfikacji);
– wykorzystując służby specjalne do ścigania autora satyrycznej strony internetowej, kibiców oraz ludzi słuchających muzykę „propagującą totalitarny ustrój”;
– uchwalając ustawę pozwalającą na gromadzenie w centralnej bazie danych wszelkich, w tym nawet najbardziej wrażliwych, danych o uczniach;
– najczęściej w Europie sięgając, rękami podległych sobie funkcjonariuszy, do danych bilingowych i lokalizacyjnych użytkowników telefonów i Internetu;
– dając się przyłapać na oszustwie wyborczym w Wałbrzychu;
została nagrodzona kolejnymi potencjalnymi czterema latami rządów. Może nawet nieco zwiększy liczbę miejsc w Sejmie.
Jak widać, elektorat PO, stanowiący około 35-40% głosujących, ma to wszystko w dupie. Gospodarkę, finanse państwa, politykę zagraniczną, sprawność organizacyjną, prawa obywatelskie i zwykłą uczciwość rządzących. Przynajmniej, dopóki mu się jako tako (bo trudno powiedzieć, że dostatnio, nawet na tle pogrążonej w kryzysie Europy) żyje.
Oczywiście jego wybrańcy też będą mieli to wszystko w dupie. Jakżeby inaczej.

„Prześcigają się stronnicy w hasłach i modlitwach,
Minstrel śpiewa jak to stanął brat przeciwko bratu.
W przepełnionej karczmie gawiedź czeka rezultatu,
Dziecko macha chorągiewką – będzie wielka bitwa”

httpv://www.youtube.com/watch?v=clr9gqqZ6jg

Przyjęcie poprawki Senatu ograniczającej dostęp do jawnej informacji publicznej „ze względu na ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa” było możliwe prawdopodobnie głównie dzięki wprowadzeniu dyscypliny głosowania przez władze klubu Platformy Obywatelskiej. Sytuacja wyglądała tak, że sejmowa Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych, rozważywszy wątpliwości ekspertów i organizacji pozarządowych, zarekomendowała jej odrzucenie bez jednego głosu sprzeciwu (bodajże 15 głosów za odrzuceniem i 4 wstrzymujące się). Jednak po zarządzeniu dyscypliny głosowania prawie wszyscy posłowie PO (z wyjątkiem dziewięciu, w tym przewodniczącego wymienionej wyżej komisji) zagłosowali przeciwko jej odrzuceniu. Poprawka przeszła 10 głosami, a prezydent ostatecznie zdecydował się – mimo apeli o weto lub odesłanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego – na podpisanie ustawy (choć zapowiadając skierowanie już podpisanej ustawy do TK w trybie kontroli następczej). Jest prawdopodobne, że bez zarządzenia tej dyscypliny dziesięciu lub więcej kolejnych posłów tej partii wzięłoby pod uwagę argumenty merytoryczne, głosując za odrzuceniem poprawki, co wystarczyłoby do uchwalenia ustawy bez niej.
W tej sytuacji powstaje pytanie, jaki sens mają w ogóle merytoryczne argumenty, dyskusje w komisjach oraz wysłuchiwanie przez posłów (i senatorów) opinii ekspertów, organizacji pozarządowych i obywateli, skoro i tak ich rola sprowadzana jest, poprzez narzędzie dyscypliny głosowania, do maszynki ślepo przegłosowującej stanowisko partyjnej wierchuszki, która (jak w tym przypadku) z góry decyduje, że dany projekt ma być bez względu na wszystko przyjęty lub odrzucony? Nie taniej byłoby, by liderzy poszczególnych partii lub wyznaczeni przez nich pojedynczy pełnomocnicy głosowali „udziałami”, jak w spółkach akcyjnych?
Skoro jednak mamy póki co posłów i senatorów będących teoretycznie wg obowiązującej konstytucji przedstawicielami nie swoich partii, ale „Narodu”, to może warto spróbować się na tę konstytucję powołać? I złożyć np. wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich?
No więc złożyłem dzisiaj – za pomocą formularza elektronicznego oraz mejlem – wniosek o następującej treści:

Jarosław Kaczyński i Grzegorz Napieralski wzywają prezydenta Komorowskiego o zawetowanie ustawy o zmianie ustawy o informacji publicznej, wprowadzającej możliwość – a właściwie nawet obowiązek – odmowy udostępnienia informacji „ze względu na ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa w zakresie i w czasie, w jakim udostępnienie informacji: 1) osłabiłoby zdolność negocjacyjną Skarbu Państwa w procesie gospodarowania jego mieniem albo zdolność negocjacyjną Rzeczypospolitej Polskiej w procesie zawierania umowy międzynarodowej lub podejmowania decyzji przez Radę Europejską lub Radę Unii Europejskiej; 2) utrudniłoby w sposób istotny ochronę interesów majątkowych Rzeczypospolitej Polskiej lub Skarbu Państwa w postępowaniu przed sądem, trybunałem lub innym organem orzekającym”.
To się chwali, wszak w pewnych przypadkach – wbrew temu, co mówił minister Boni – w interesie publicznym jest właśnie udostępnienie analiz, opinii i instrukcji związanych z negocjowaniem umowy międzynarodowej lub prywatyzacyjnej przed jej zawarciem – wyobraźmy sobie na przykład, że osoby negocjujące tę umowę działają wbrew interesowi Polski (Rzeczpospolitej Polskiej, społeczeństwa, Narodu, Skarbu Państwa – niepotrzebne skreślić), a w interesie drugiej strony – postępując np. wbrew opiniom i zaleceniom ekspertów. Albo inaczej – może być tak, że wbrew interesowi Polski działają ci, którzy te opinie czy instrukcje przygotowują.
Tylko że podczas głosowania w Sejmie nad poprawką Senatu, która to ograniczenie wprowadzała nie był obecny ani Jarosław Kaczyński, ani Grzegorz Napieralski. Nie było też obecnych 28 innych posłów PiS i 17 innych posłów SLD. A wystarczyłoby, by dwudziestu z nich byłoby obecnych i zagłosowałoby (tak jak ich klubowi koledzy) za odrzuceniem poprawki – i zostałaby ona odrzucona bezwzględną większością głosów. I nie trzeba byłoby apelować do prezydenta. Rozumiem, że trwa kampania wyborcza, a głosowanie było w piątek o godzinie 21.22, ale panowie Kaczyński i Napieralski, jako przywódcy swoich partii, mieli chyba możliwość dopilnowania, by na tak ważnym głosowaniu (o sprawie trąbiła już wcześniej prasa i organizacje pozarządowe) zjawiło się jak najwięcej ich partyjnych kolegów.

„Zwalniamy i wyjmujemy od składania wszelkich danin, podatków i opłat, tak ogólnych, jak i szczególnych, jakimkolwiek mianem by się zwały, wszystkie miasta, grody, posiadłości, miasteczka i wsie, mieszkańców wsi całego Królestwa Polskiego, należących do panów i wszystkiej szlachty – oraz chcemy, aby byli zwolnieni, oswobodzeni i wyjęci od wszelkich posług, robót, ciężarów i dostaw, tyczących się ludzi, jak i rzeczy.
Chcemy zadowolić się tym tylko, aby corocznie na św. Marcina wyznawcę nam i następcom naszym na znak najwyższego panowania i uznania korony Królestwa Polskiego płacono po dwa grosze zwykłej monety, w Królestwie obieg mającej, których czterdzieści osiem idzie na grzywnę polską, z każdego osiadłego i dzierżonego łanu lub jego części. (…)
Jeśli podczas panowania naszego lub następców naszych potrzeba nam będzie wyruszyć na wyprawę poza granice Królestwa Polskiego i jeśli szlachcie polskiej w naszej obecności lub bez nas z jakimkolwiek nieprzyjaciółmi w tej wyprawie przyjdzie bitwę stoczyć lub mięć spotkanie, w którym niektórzy będą do niewoli wzięci  poniosą większe lub mniejsze szkody w rzeczach lub osobach, wtedy im wypłacimy całkowite odszkodowanie. (…)

Finansowanie telewizji i radia z podatków (np. z podatku od posiadania radia i telewizora, zwanego dla niepoznaki „abonamentem RTV”) prowadzi nieuchronnie do sytuacji, w której ktoś zmuszony jest płacić za coś, co mu się nie podoba – a nawet kłóci się z jego sumieniem. Na przykład katolicy zmuszeni są obecnie płacić za pokazywanie w telewizji otwarcie antykatolickiego muzyka Nergala, który został jurorem w programie „The Voice of Poland”. Doczekało się to już zdecydowanej reakcji biskupa włocławskiego Wiesława Meringa, który wezwał wiernych do obywatelskiego protestu niepłacenia za abonament.
Doczekało się również reakcji posłów Jarosława Sellina i Kazimierza Ujazdowskiego, którzy jednak bynajmniej nie wyciągnęli z tego wniosku, że należy przestać zmuszać ludzi do płacenia na publiczną telewizję. Uznali natomiast, że odpowiednio duże grupy widzów i słuchaczy powinny mieć prawo sprzeciwu wobec tych programów, które im się nie podobają. Sprzeciw dziesięciu tysięcy osób miałby skutkować podjęciem przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji decyzji w sprawie ewentualnej zmiany programu lub jego elementu, zaś sprzeciw pięćdziesięciu tysięcy osób – obowiązkowym podjęciem przez nią decyzji o zaniechaniu emisji programu.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło konkurs 1/2011 na wykonanie projektów w zakresie badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Jednym z tematów konkursu są „Autonomiczne narzędzia wspomagające zwalczanie cyberprzestępczości” – projekt zgłoszony przez MSWiA i ABW, w ramach którego „opracowane mają zostać narzędzia, które w znaczący sposób poprawią możliwości organów ścigania w zakresie zwalczania i przeciwdziałania zdarzeniom kryminalnym z wykorzystaniem sieci i systemów komputerowych”. Jakie to miałyby być narzędzia? Ano, między innymi: „narzędzia do identyfikacji tożsamości osób popełniających przestępstwa w sieci teleinformatycznej, kamuflujących swoją tożsamość przy użyciu serwera Proxy i sieci TOR”; „narzędzia umożliwiające niejawne i zdalne uzyskiwanie dostępu do zapisu na informatycznym nośniku danych, treści przekazów nadawanych i odbieranych oraz ich utrwalanie” (czyli inaczej mówiąc backdoor trojany, spyware i keyloggery); a także – „narzędzia do dynamicznego blokowania treści niezgodnych z obowiązujących prawem, publikowanych w sieciach teleinformatycznych”.
Jak widać, pomimo składanych przedstawicielom organizacji społecznych deklaracji o tym, że „właściwym punktem wyjścia do rozmowy o regulacji Internetu jest perspektywa praw podstawowych” i że „rząd nie wprowadzi obowiązku blokowania, jeśli ten środek nie przejdzie testu proporcjonalności” władza nadal konsekwentnie myśli o cenzurowaniu dostępu do Internetu. I działa w myśl innych słów premiera: „w wielu przypadkach blokowanie lub filtrowanie witryn internetowych będzie najprostszą drogą do „zatrzymania przestępstwa” o charakterze jawnym i oczywistym, szczególnie w przypadku, kiedy ze względów technicznych lub prawnych długo trwałoby usunięcie jakiś treści, gdyby nie stosować tych technik”.

Jako przedstawiciel Stowarzyszenia Blogmedia24.pl zostałem wydelegowany do udziału w spotkaniu z ministrem Bonim, w ramach konsultacji społecznych dotyczących planowanych zmian w ustawie o radiofonii i telewizji (chodzi o objęcie nią audiowizualnych usług medialnych na żądanie, czyli mówiąc po ludzku filmów i innych treści wideo udostępnianych na życzenie odbiorcy, np. przez Internet).
Spotkanie miało odbyć się dzisiaj o godzinie 13 w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Niestety po dojechaniu do Warszawy, dotarciu na miejsce i oczekiwaniu pod zamkniętymi drzwiami sali okazało się, że spotkanie zostało odwołane. Poinformował mnie o tym pan, który tak jak ja przyjechał na owe konsultacje z dość odległego miasta i zniecierpliwiony oczekiwaniem wpadł na to, by przez smartfona sprawdzić zawartość swojej skrzynki pocztowej. Okazało się, że mejl informujący o odwołaniu spotkania został wysłany około godziny 11 – w momencie, gdy byłem już w Warszawie. Strażnicy przy wejściu, sprawdzający listę zaproszonych gości, nic o tym nie wiedzieli…